Dossier
Lean en creatief
Hoe kun je processen in de levensmiddelenindustrie optimaliseren? Met welke managementstrategieën kun je je medewerkers stimuleren het meeste uit je bedrijf te halen? Informatie over deze en andere vragen vind je in dit dossier.
Lean en toepassingen ervan in de levensmiddelenindustrie
Lean is een managementmethode die anders aankijkt tegen productie. Diverse groene bedrijven hebben de lean-methode al toegepast. Maar wat is lean precies? Hoe wordt het toegepast? En hoe kan je met een bedrijf de overstap maken naar een lean managementmethode? Antwoorden op deze vragen vind je hieronder.
Werkvormen van verbeteren
In een overzichtsartikel beschrijft dr. Jaap van Ede dat er drie stromingen verbeter-methoden zijn:
- Total Productive Maintainance (TPM), richt zich op productiviteit;
- Lean manufacturing, richt zich op logistiek;
- Six Sigma, richt zich op kwaliteit en het reduceren van variatie in productie- en bedrijfsprocessen.
Van elk van deze drie stromingen zijn er praktische werkvormen beschikbaar.
Ervaringen met het gebruik van OEE
Het is belangrijk inzicht te hebben in de productiviteit van je bedrijf. De 'Overall Equipment Effectiveness' (OEE) is een van de praktische verbetertools die inzicht geeft in de productiviteit en kan helpen te verbeteren. De OEE is een werkvorm van TPM, waar we wat uitgebreider bij stilstaan.
Wat is lean?
Lean is een managementmethode die uitgaat van klantgericht werken en verspillingen voorkomen. Er zijn 5 principes en 7 verspillingen in de wereld van lean. De oorsprong van lean ligt bij het autobedrijf Toyota.
Lees meer
- Lees hier een nieuwsbericht van GroenKennisnet over lean
- PlanetLean legt op hun website uit wat lean werken is. Bekijk de website hier.
- De 5 principes van lean worden uitgelegd door AllesGaatVanzelf in dit overzicht.
- Ook de Lean Six Sigma Groep legt de 5 principes van lean uit aan de hand van een overzichtelijk stappenplan.
- Efficiëntie kun je verbeteren door verspillingen aan te pakken. Bij lean gaat men traditioneel uit van 7 verspillingen, al wordt er ook vaak een 8e verspilling erkend. Lees er hier meer over.
- Een artikel in Voedingsindustrie uit april 2018 gaat in op kwaliteitsbewustzijn
In de eerste video legt Lenny Management legt in uit wat lean werken is, in de tweede video legt Esther Schuurmans lean werken en de vijf principes uit aan de hand van een pretparkbezoek.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
De transformatie naar lean
Hoe word je nu van een 'gewoon bedrijf' een 'lean bedrijf'? Het begint bij het leiderschap, strategie en gedrag. Lees in de bronnen hieronder meer over lean.
Lees Meer
- ManagementImpact geeft praktische tips over leiderschap veranderen, aan de hand van het boek van Philips-topman Holt. Bekijk het artikel hier.
- Op Compact staat een uitgebreid artikel over transformeren vanuit de lean-filosofie. Bekijk het artikel hier.
Toepassingen van lean
De algemene filosofie van lean is toe te passen in allerlei bedrijven. Hieronder vind je artikelen over het toepassen van lean in verschillende soorten bedrijven.
Andere werkvelden
- Dit artikel van Veeteelt Magazine geeft een voorbeeld van een melkveehouderij die over is gegaan op lean. Bekijk het artikel hier.
- Dit artikel van Management&Techniek geeft uitleg over lean en hoe dit toe te passen in de land- en tuinbouw. Het artikel vind je hier.
- Sierteelt&Groenvoorziening legt de algemene lean-principes uit en vertaalt dit naar de sierteelt. Het artikel vind je hier.
- Een greenkeeper van golfbanen legt in het blad Greenkeeper uit hoe hij meer lean is gaan werken. Bekijk het artikel hier.
Value Stream Mapping
Value Stream Mapping is een methode waarbij je de diverse werkstromen visueel in kaart brengt. Het hoort bij Lean. Het geeft inzicht in welke verspillingen er in jouw bedrijf spelen.
Lees meer
- LeanSixSigma geeft uitleg over Value Stream Mapping. Bekijk de website hier.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Pareto-analyse
De 19-eeuwse Italiaanse wetenschapper Pareto ontdekte dat 80% van het vermogen in handen was van 20% van de bevolking. De Pareto-analyse gaat uit van een algemene regel: dat 80% van het gevolg komt door 20% van de oorzaken.
Lees meer
- ToolsHero geeft een uitgebreide analyse van Pareto. Ga hier naar de site
- Intemarketing geeft een stappenplan van de Pareto-analyse voor een bedrijf. Bekijk hem hier.
In de onderstaande video geeft drs. Hameleers uitleg over de Pareto-analyse aan de hand van tijdefficiëntie
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Five times why (5x waarom)
De Five times why is een manier om tot de kern van een probleem te komen, door je 5x achter elkaar de waarom-vraag te stellen.
Lees meer
- LeanInfo legt met een bedrijf als voorbeeld de 5x-waarom methode uit. Bekijk het hier.
De Five times why is gebruikt in een waargebeurd verhaal: het afbrokkelen van het bekende Jefferson monument in Washington DC. Bekijk het onderstaande Engelstalige filmpje hierover.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Visgraatdiagram
Een visgraatdiagram helpt om oorzaken van een probleem te structureren. De 4M's worden hier vaak voor als kapstok gebruikt: Mens, Machine, Methode, Materiaal.
Lees meer
- LeanInfo geeft uitleg over het visgraatdiagram en heeft er ook voorbeelden van diagrammen bij. Bekijk het hier.
Onderstaande video van Maruna legt uit hoe je een visgraatdiagram opstelt en wat je daar voor nodig hebt.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Berekenen van de OEE
De OEE geeft aan hoe goed je machines produceren, en is opgebouwd uit drie factoren:
- Beschikbaarheid: hoe veel tijd je machines draaien;
- Prestatie: hoe snel je machines werken;
- Kwaliteit: hoeveel van de geproduceerde goederen van goede kwaliteit zijn.
De OEE is dan te berekenen als: Beschikbaarheid * Prestatie * Kwaliteit.
Deze website geeft een rekenvoorbeeld.
Lees meer
- Deze website geeft uitleg over de OEE en gebruikt voorbeelden uit de levensmiddelenindustrie. ProcesVerbeteren
- Dit artikel geeft aan hoe je de OEE van je levensmiddelenbedrijf kan verbeteren MettlerToledo
- FullFact legt in het Engels uit wat OEE is. Ook hebben ze een toolkit op hun website.
- De Amerikaanse website die in het teken staat van OEE
- In het tijdschrift De Molenaar vertelt een diervoederbedrijf over hun ervaringen met de OEE. Lees het hier.
In onderstaande Engelstalige video van Ramco Innovations wordt uitgelegd wat OEE is.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Beïnvloeden van gedrag van medewerkers
Bij het implementeren van veranderingen in je bedrijf moet je wel de medewerkers tot gedragsverandering aan kunnen zetten. Hoe doe je dat? Wat zijn modellen die inzicht geven in gedragsverandering? Hoe kun je daarop inspelen?
Eigenaarschap bij medewerkers creëren
Eigenaarschap betekent dat iemand trots is op zijn werk en zich erover ontfermt met volledige verantwoordelijkheid (definitie naar talentonwikkeling.com). Dit zorgt ervoor dat ze zich op een positieve manier gaan inzetten voor het bedrijf. Maar hoe stimuleer je eigenaarschap bij werknemers?
Resultaten van implementatie van verbetertrajecten
Je hebt uitgebreid gelezen over lean, de werkvormen ervan en over het beïnvloeden van de werknemers. Maar wat levert dit nu allemaal op voor je bedrijf? Lees hier de ervaringen van andere bedrijven die verbetertrajecten geïmplementeerd hebben.
Modellen van gedragsverandering
Om medewerkers aan te zetten tot gedragsverandering, is het belangrijk eerst te snappen hoe gedragsverandering werkt. In het proces van gedragsverandering zijn verschillende stappen te onderscheiden. Er zijn drie modellen die je erbij kunnen helpen.
- Model van Kotter: John Kotter heeft een 8 stappen model bedacht, wat helpt bij een verandering implementeren in een organisatie.
- Model van Kok: laat in 6 stappen zien hoe iemand het gedragsverandering ondergaat. Het begint bij ergens aandacht voor hebben.
- Model van Prochaska en DiClemente: hebben het 6-stappenmodel 'Stages of Change' bedacht. Dit gaat vooral over gezond gedrag, zoals meer bewegen of stoppen met roken.
Lees hieronder meer over deze modellen.
Lees meer
- Dit artikel geeft uitleg over het stappenmodel van Kotter Participatiemedia
- Dit is een andere uitleg van het model van Kotter, en bevat ook praktische tips ZorgVoorBeter
- Hier wordt het 6-stappen model van Prochaska en DiClemente uitgelegd Stichting Movisie
- Het 6-stappen model van Kok wordt hier uitgelegd Ontwikkelcentrum (inlog nodig)
Motiveren en stimuleren
Medewerkers moeten op de juiste manier gemotiveerd en gestimuleerd worden, om eigenaarschap te bereiken. Lees er meer over in de onderstaande bronnen.
Lees meer
- Artikel over hoe medewerkers in de levensmiddelenindustrie te stimuleren VitaLaVie
- Uitleg wat Eigenaarschap is en wat de randvoorwaarden ervoor zijn TalentOntwikkeling
- FluidsProcessing schreef een artikel over een manager die zich bezig houdt met eigenaarschap. Lees het artikel hier. (email invullen en pdf ontvangen)
Ricardo Semler
Ricardo Semler heeft zijn eigen bedrijf in Brazilië. Hij heeft eigenaarschap in extreme mate ingevoerd: medewerkers mogen zelf hun werktijden en salaris bepalen. Zo worden managers overbodig en gaat de productiviteit omhoog.
Lees meer
- ProcesVerbeteren heeft een uitgebreid artikel geschreven over de denkwijze van Semler en bedrijven die deze visie gebruiken. Lees het hier.
- NRC heeft meegekeken op een advocatenbureau wat de Semler-stijl hanteert. Lees het hier.
- Dit artikel van DeZaak beschrijft 5 tips van Semler. Lees het artikel hier.
Onderstaande video is een fragment van Nieuwsuur. Semler brengt een bezoek aan Nederland en Nederlandse bedrijven die de visie van Semler gebruiken, worden geïnterviewd.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Lean manufacturing
- Meester Stegeman (van de leverworsten) is overgegaan naar lean werken. Lees er hier een kort artikel over.
- De Wase Werkplaats heeft volop verbeterd en onder andere met lean gewerkt. Lees het artikel hier.
- De kaasafdeling van FrieslandCampina heeft een rapport geschreven over hun verbetering. Bekijk het hier.
- Douwe Egberts heeft ook gebruik gemaakt van Value Stream Mapping. Lees het hier.
TPM
- Vrumona, een frisdrankenproducent, heeft succesvol TPM toegepast. Lees er hier over. (na het invullen van je e-mailadres ontvang je de pdf)
- FrieslandCampina vertelt hoe OEE hen helpt. Lees de ervaring hier. (email invullen en pdf ontvangen)
- Wetenschappelijke publicaties van Renzo Akkerman, onderzoeker op het gebied van TPM en lean management
- Publicaties van Behzad Behdani, ook onderzoeker op het gebied van Lean management
Foto's: Shutterstock
Laatste wijziging aan dit dossier: 24 oktober 2019